Historia Wietnamu

Legenda głosi, że naród wietnamski wywodzi się od ojca smoka i matki feniksa, a z ich związku miało narodzić się 100 synów. Połowa z nich pozostała z matką w górach, a druga połowa udała się z smokiem na wybrzeże. Jeden z synów, według legendy, przejął rządy i założył dynastię Hong Bang, a państwo uzyskało nazwę Văn Lang. Mówi się, że pierwsze ugrupowanie na wzór państwa na terenie Wietnamu o nazwie Văn Lang powstało już w przed naszą erą, a dokładniej w epoce brązu. W III wieku p.n.e protopaństwo plemienia Lạc Việt zostało podbite, by w kolejnym stuleciu zostać włączonym do Chin, za sprawą podbicia przez dynastię Qin. Podczas ich panowania dochodziło do kilku powstań, jednak wyzwolić spod chińskiego panowania udało im się dopiero w X wieku n.e.. Utworzono wtedy państwo o nazwie Đại Cồ Việt. Pomimo prób najazdów przez Mongołów, jak i Chińczyków, państwo zachowywało swoją niepodległość (w XV wieku na krótko tereny zostały podbite przez Chińczyków, jednak po powstaniu szybko odpuścili).

W XVI wieku do tereny obecnego Wietnamu zaczęli coraz częściej przybywać Europejczycy. W XIX wieku Francja zaatakowała Wietnam, a pod jego koniec wraz z Laosem i Kambodżą został wchłonięty do Indochin Francuskich, jednak nie trwało to długo, ponieważ po I wojnie światowej, zaczęły odzywać się silne tendencje niepodległościowe. W 1927 roku utworzono Narodową Partię Wietnamu, a trzy lata później Komunistyczną Partię Wietnamu, wtedy też doszło do zakończonego fiaskiem powstania przeciwko Francuzom, co przyczyniło się do uzyskania przewagi przez komunistów i zmusiło Francuzów do rozmów. Powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu ogłoszono 2 września 1945 roku. Wietnam został pierwszą niepodległą republiką w południowo-wschodniej Azji. Ustalono, że Wietnam będzie wolnym państwem, ale włączonym do Indochińskiej Unii Francuskiej.

Francja jednak nadal próbowała kontrolować te tereny, co doprowadziło do wybuchy I wojny Indochińskiej i rozpoczęły się walki. Francja mimo wsparcia ze strony USA, nie była wstanie odeprzeć ataków i zawiesiła broń. Na podstawie konferencji w Genewie w 1954 roku podzielono Wietnam na dwa kraje: Republikę Wietnamu na południu ze stolicą w Sajgonie oraz Demokratyczną Republikę Wietnamu na północy ze stolicą w Hanoi. Próby przejęcia władzy przez komunistów na całym terenie kraju doprowadziły do ataku ze strony Stanów Zjednoczonych, które po inwazji i atakach, w 1973 roku zaczęły się wycofywać, co doprowadziło ponownie do nasilenia ofensywy komunistów na Wietnam Południowy, który ostatecznie kapitulował w 1975 roku, co doprowadziło do zjednoczenia obu państw i powstania Socjalistycznej Republiki Wietnamu, w której do dziś władzę sprawuje partia komunistyczna. Państwo zmagało się w skutkami wojny przez długie lata. Dopiero dołączenie do światowej organizacji handlu w 2007 roku miało znaczący wpływ na zmiany i rozwój gospodarki kraju.

Wojna wietnamska (wojna z USA)

Wojna wietnamska inaczej nazywana jest II wojną Indochińską lub wojną amerykańsko-wietnamską. Mianem tym określa się działania zbrojne na terenie Półwyspu Indochińskiego (Wietnamu, Laosu i Kambodży) w latach 1955 – 1975. Stronami konfliktu był Wietnam Północny wspierany przez Związek Radziecki i Chiny oraz Wietnam Południowy wspierany przez Stany Zjednoczone i sojuszników (m.in. Tajlandię, Koreę Południową czy Filipiny)

Wietnam Południowy

Wietnam Południowy był państwem istniejącym w latach 1955 – 1975, ustanowionym w 1949 roku na podstawie porozumienia krajów antykomunistycznych i władzami francuskimi. Wspierane przez USA, Tajlandię, Australię, Koreę Południową, Filipiny i Nową Zelandię. Ostatnie powstanie państwa uchwalono w 1954 roku postanowieniami Konwencji Genewskiej. Stolicę ustanowiono w Sajgonie, a władzę sprawował cesarz Bảo Đại, który po roku został odsunięty, a jego rolę przejął, z wyboru USA, premier Ngô Đình Diệm. Jednak z powodu konfliktów wewnętrznych kraj nie był w stanie przeciwstawić się Wietnamowi Północnemu i w 1975 roku państwa te zostały połączone, tworząc Socjalistyczną Republikę Wietnamu.

Wietnam Północny

Wietnam Północny był krajem istniejącym w latach 1945 – 1976, utworzonym z dawnych kolonii francuskich pod nazwą Demokratyczna Republika Wietnamu. Stolica kraju znajdowała się w Hanoi, a głową państwa był prezydent Tôn Đức Thắng. Kraj był wspierany przez Związek Radziecki i Chiny, a także inne państwa socjalistyczne. Władzę w państwie sprawowali komuniści.

Komunizm w Wietnamie

Mimo, że konstytucja w Wietnamie została uchwalona w 1992 roku, prawa człowieka są nagminnie łamane. Narodowe Zgromadzenie składa się z 498 członków, z czego aż 464 to przedstawiciele Komunistycznej Patrii Wietnamu, z racji tego opozycja nie ma najmniejszych szans na wprowadzenie zmian. Według Amnesty International w kraju tym stosowane są represje wobec opozycjonistów, ograniczana jest wolność słowa i zgromadzeń, jak i naruszana jest sfera osobista.

Komunistyczna Partia Wietnamu została utworzona już w 1930 roku pod nazwą Partii Pracujących Wietnamu i szybko przejęła władzę w północnej części kraju, którzy zyskali przewagę po nieudanym antyfrancuskim powstaniu. Amerykanie próbowali bronić południowej części kraju przed komunizmem, głównie obawiając się wzmocnienia wpływów rosyjskich, jednak w 1968 roku ponieśli klęskę, a kilka lat później Wietnam został zjednoczony pod rządami komunistów.

Wietnamska Strefa Zdemilitaryzowana

Wietnamska Strefa Zdemilitaryzowana została ustanowiona w 1954 roku na Konferencji Genewskiej, która kończyła pierwszą wojnę indochińską. Przebiegała w bliskiej odległości od równoleżnika 17° szerokości geograficznej północnej, czyli w centralnej części kraju, ok. 100 km od miasta Hue. Był to pas zieleni o szerokości 10 km i długości 100 km mający na celu oddzielnie Wietnamu Północnego od Południowego. Przejściem granicznym był most Hiền Lương. W czasie I wojny wietnamskiej strefa ta była ważnym polem oddzielającym strony od siebie. Strefa ta obowiązywała przez 22 lata, by w 1976 przestać funkcjonować wraz z ponownym zjednoczeniem Wietnamu 2 lipca 1976 roku. Obecnie obszar ten jest stosunkowo niebezpieczny, ponieważ nadal na jego terenie spoczywa wiele pozostałości wojennych, w tym niewybuchy. Mimo to teren ten można zwiedzać podczas wycieczek, organizowane są także trasy całodzienne. Ze względu na zagrożenie po strefie warto przemieszczać się z lokalnym przewodnikiem.

Defolianty Wietnam

Defolianty są substancjami chemicznymi powodującymi zrzucanie liści przez rośliny, używane w rolnictwie i ogrodnictwie, mające na celu przyśpieszenie dojrzewania roślin i ułatwienie zbiorów.

W Wietnamie środki te zostały użyte w celu wojskowym, za ich pomocą odkrywano obiekty schowane w lasach. Herbicyd o nazwie Agent Orange, podczas wojny w Wietnamie (1961–1971) stosowany był w rażących ilościach, na skalę masową. Jest to ciemnobrązowa, oleista, nierozpuszczalna w wodzie ciecz o lepkiej konsystencji, która krzepnie w temperaturze -40 stopni. Silnie niszczy pędy roślin, powodując opadanie liści i usychanie drzew. Okazało się jednak, że dodana do niej została toksyna, mająca negatywny wpływ na zdrowie ludzi narażonych na jej działanie. Wpływa ona na zmiany w wyglądzie twarzy, szczególnie u dzieci, obniżenie odporności, zwiększenie podatności na choroby jak nowotwory, jak i defekty genetyczne. Duża część dzieci, których rodzice byli narażeni na kontakt z substancją, rodziła się z niepełnosprawnościami. Niektórzy naukowcy twierdzą, że broń ta nadal podtruwa ludzi mieszkających w okolicach spryskanych lasów, gdyż z cały proces usunięcia toksyny z ciała człowieka zajmuje między 10 a 15 lat, a z wód może to zająć nawet cały wiek. Za najbardziej skażone miejsce uznaje się lotnisko w Danangu, na którym substancje były składowane.

Mimo spraw sądowych przeciwko firmom chemicznym produkującym te substancję, do tej pory żadnej mieszkaniec Wietnamu nie otrzymał odszkodowania, a sędzia oddalił sprawę.

Niepodległość Wietnamu

Walki o niepodległość Wietnamu przypadają na XX wiek. Przez wiele lat Wietnam był pod kontrolą innych krajów, takich jak Francja czy Japonia, dlatego odzyskiwanie niepodległości było długim procesem, zakończonym z sukcesem w 1975 roku.

Już od samego początku swojego istnienia Wietnam musiał walczyć o siebie, ponieważ już w VII wieku na jego teren zaczęły napływać plemiona chińskie, w XIII wieku został podbity przez Mogołów, by od XV wieku być pod silnym wpływem Chin, aby w XVIII wieku stać się kolonią francuską.

I wojna światowa spowodowała, że w Wietnamie zaczęły pojawiać się nastroje narodowościowe, a nastroje antyfrancuskie zaczęły narastać na początku XX wieku, by w 1919 roku mógł zrodzić się ruch narodowy domagający się niepodległości kraju. Sześć lat później powstała Komunistyczna Partia Wietnamu, która prowadziła aktywną walkę z francuskimi kolonizatorami. Jednak uzyskanie niepodległości powiązane jest z wojną Wietnamska, trwającą od 1955 do 1975 roku, to właśnie po jej zakończeniu Wietnam został zjednoczony pod władzami komunistycznymi i uzyskał niepodległość, tym sposobem kończąc wpływy innych krajów na swoim terenie.

Wojna Chiny-Wietnam

Wojna chińsko-wietnamska inaczej nazywana III wojną Indochińską była krótkotrwałym konfliktem zbrojnym między Wietnamem a Chińską Republiką Ludową, który miał miejsce w 1979 roku.

Stosunki tych dwóch państw od zawsze były napięte, co wiązało się z zapędami chińskimi władania terenami Wietnamu, siecią wpływów oraz działaniami sojuszników podczas zimnej wojny.

Chiny zaatakowały wietnamskie tereny w odpowiedzi na działania Wietnamczyków na strefach granicznych i inwazję na Kambodżę. 15 lutego 1979 roku rozpoczęła się inwazja armii chińskiej na tereny Wietnamu. Mimo, że większość armii wietnamskiej była zaangażowana w działania w Kambodży, postawiła silny opór, dlatego Chińczycy poruszali się bardzo wolno. Główne działania toczyły się w prowincjach Cao Bằng, Lào Cai i Lạng Sơn. Po kilku dniach zdobyli miasto Lạng Sơn ogłaszając swoją wygraną i wycofując się z terenów Wietnamu. Co ciekawe Wietnamczycy również ogłosili swoje zwycięstwo w tej wojnie. Wojna nie przyniosła żadnych materialnych korzyści żadnej ze stron, oprócz strat w ludziach i sprzęcie po obu stronach, jednak konsekwencjami było zniszczenie terenu przez Chińczyków, którzy wycofując się palili za sobą mosty, niszczyli wszystko po drodze. Militaryzacja obu krajów, zwłaszcza na granicy, wzmocnienie dyskryminacji mniejszości chińskiej w Wietnamie oraz wzmocnienie obawy i poczucia zagrożenia ze strony Chin wśród Wietnamczyków, a przez to wzmocnienie relacji z Związkiem Radzieckim to kolejne skutki wojny chińsko-wietnamskiej. Stosunki między tymi państwami do dziś pozostają napięte.

Zobacz, gdzie leży Wietnam i z kim dziś graniczy.

More Reading

Post navigation